ویژه‌نامه «ایلنا» در سالگرد مشروطیت
خبرگزاری کار ایران (ایلنا) در سالگرد مشروطیت ویژه‌نامه‌ای را در تهیه کرده که مطالب متنوع و بعضا خواندنی در آن یافت می‌شود. و خواندنی‌تر از همه، مقدمه‌ای است که آقای ابوتراب فاضل، دبیر مسئول این ویژه‌نامه نوشته است.
او در توضیح انگیزه‌ی تهیه این ویژه‌نامه و اینکه روایت «مشروطه‌خواهی» پس از یکصد سال و اندی چه فایده‌ای دارد؟ به خوبی و به صراحت می‌گوید که مشکلات و مسائل کنونی ایران ما هنوز در اساس همانهاست که در آْغاز پیدایی جنبش مشروطه مطرح بودند و «مشروطه‌خواهی» دنبال راه‌حل برای آنها بود:
«
...تورق تاریخ ۱۰۰ ساله‌ی اخیر ایران و کالبد شکافی فراز و فرود رویدادهای این سده ما را به فرض و شاید این حکم می‌رساند که چالش‌های مطرح شده در آغاز مشروطیت همچنان به جامعه ما سایه افکنده است. شاید این تعبیری بس ناقص و بدبینانه از آرمانخواهی مشروطه و مشروطه‌خواهان باشد، اما ریزبینی در تاریخ متاسفانه جز این حکم نمی‌کند که ما هنوز ایرانی توسعه نیافته هستیم که واژه‌هایی مانند «عدالت» را در عالم انتزاع می‌جوییم و «مساوات» برایمان آمال است و در مبانی فرهنگ سیاسی خود همچنان دچار کج‌فهمی هستیم. دموکراسی را در فضای سخنرانی و روشنفکری بسیار شیوا و بلیغ بحث می‌کنیم و در محیط عملیاتی حتی از درک آن عاجزیم، صنعتی شدن را یک استراتژی تعریف کرده‌ایم، اما بسان یک رویا در عالم مجازی به دنبال آن هستیم، در شاخص‌های توسعه‌ای در میان ۱۰۰ کشور اول دنیا نیستیم و اگرچه برای حضور کارخانجات صنعتی با پول امین‌الضرب در ایران تاریخ ۱۲۰ ساله تعریف می‌کنیم ولی حتی در صنعت نساجی و قند و شکر نیز چشم به بوق کشتی‌هایی دوخته‌ایم که از آن سوی دنیا برایمان شکر و پارچه وارد می‌کنند.
نوسازی سیاسی و اقتصادی را در برنامه‌های چند و چند ساله می‌نویسیم و کلی بحث و جدل حتی برای یک کلمه یا یک ماده و تبصره آن می‌کنیم اما در اجرا دچار عقب‌گرد تاریخی می‌شویم. «قانون» را به قداست می‌ستاییم، ولی در مصداق عبور از چراغ قرمز چهارراه را دلیل می‌‌آوریم که اگر کسی چراغ قرمز را عبور کرد قانون را نقض کرده، ولی اگر کسی به حرمت شهروندان اعتنا نکرد و به‌رغم متن صریح قانون آن را اجرا نکرد و از این عدم اجرا میلیاردها تومان پول بیت‌المال به یغما رفت، آن را مصداق بی‌‌قانونی نمی‌پنداریم و یا توجیهش می‌کنیم که حتما چون طرف قدرت دارد پس می‌تواند قانون را به میل خود اجرا کند. اما فراموش کرده‌ایم که قانون برای «محدودسازی قدرت» ظهور کرد و گرنه اهالی بی‌قدرت که کاری از دستشان برنمی‌آید!
حتی اگر به‌زعم بسیاری از پژوهشگران روایت اقتصادی از علل مشروطه داشته باشیم باید سئوال کرد که چرا پس از گذشت حق داد که پس از حدود 100 سال از مشروطه نتوانسته‌ایم «سرمایه‌داری تجاری» حاکم در دوره قاجار را به «سرمایه‌گذاری مولد و صنعتی» تبدیل کنیم. بررسی فرآیند توسعه در ایران این حکم را تائید می‌کند که گفتمان سرمایه‌داری تجاری همچنان بر اقتصاد این مرز و بوم سایه افکنده است. چه اینکه با ورود نفت به اقتصاد ایران حتی نشانه‌های بلوغ سرمایه‌داری مولد نیز به سرابی تبدیل شد و بلافاصله دلارهای نفتی توان ویژه‌ای به دولت‌ها داد تا در سایه امنیت روانی ناشی از «ثروتمندی»، بی‌محابا به سمت توسعه تجارت بروند و هر گاه که مشکلی را احساس کردند با پول نفت و از طریق واردات آن را حل کنند، مسیری که متاسفانه هنوز هم سایه سنگین خود بر اقتصاد ایران را حفظ کرده است...
»
اما یک نکته مهم در ویژه‌نامه «ایلنا» از قلم افتاده است:
مشروطیت دنبال قانون، برای مشخص و قانونمند کردن رابطه حکومت و مردم، عدالت و عدالتخانه به مفهوم امروزی قوه قضاییه و مجلس برای اعمال حاکمیت مردم و نظارت بر اجرای قانون توسط قدرت بود.
در یک صد سال اخیر به موازات توسعه و پیشرفت ملل مختلف جهان، طبقات حاکمه در ایران دریافتند که آنها نیز گزیزی از تن دادن به چیزی به نام «قانون اساسی»، برپایی «انتخابات و مجلس» و «قوه قضاییه» ندارند اما با تمام قوا و بطرزی موفقیت‌آمیز کوشیدند همه‌ی آنها را از محتوی تهی کرده و به ابزار سلطه‌ی خود بدل کنند. به این ترتیب ما امروز همانند کشورهای توسعه‌یافته هم قانون داریم، هم مجلس و هم عدالتخانه (قوه قضاییه). لیکن قانون به میل صاحبان قدرت اجرا می شود، مجلس در تسخیر وکیل‌الدوله‌هاست و قوه قضاییه نیز چیزی جز ابزار قدرت برای سرکوب مردم نیست.
این روند در دهه‌های پایانی حکومت محمدرضا پهلوی روز به روز تشدید شد و در دوره‌ی حاکمیت رژیم اسلامی در ایران به اوج خود رسید.
لینک برخی مطالب خواندنی ایلنا
مشروطه‌خوانی روزگار مشروطه‌خواهی
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138305
همایون کاتوزیان:
عقب‌ماندگی شدید سیاسی کل جامعه دلیل ناکامی مشروطه بود
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138296
دکتر تورج اتابکی:
مشروطیت ایران چراغ آزادی‌خواهی را در منطقه روشن کرد
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138295
صادق زیباکلام:
مشروطیت منبع قدرت را از بالای ابرها به زمین کشاند
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138292
اصغری و رئیس‌دانا:
همه طبقات اجتماعی از مشروطه سود بردند
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=139096
کامران دادخواه:
غلامان خانه‌زاد نمی‌توانستند مردم‌سالاری بنیان کنند
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138298
احسان شریعتی:
شکست تجددطلبی مشروطه و ناکارآمدی فکری روشنفکران مسلمان
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138817
انور خامه‌ای:
اهداف انقلاب مشروطه یک‌شبه قابلیت تحقق نداشت
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138504
دکتر حسن امین:
شاعر از نزد حکام برخاست و کنار مردم نشست
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=139133
نصرالله حدادی:
عبرت تاریخ
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=139035
ارسال به شبکه های اجتماعی
